Werkzaamheid van het nieuwe medicijn Bortezomib voor de behandeling van kinderen met acute lymfatische leukemie

Terugkeer van ziekte na behandeling van kinderen met acute lymfatische leukemie (ALL) blijft een van de meest belangrijke struikelblokken voor de verbetering van de overleving van deze ziekte bij kinderen. Meer behandelen met de bestaande medicijnen is onmogelijk vanwege de ernstige bijwerkingen van de behandeling. Daarom zijn nieuwe medicijnen hard nodig die specifiek gericht zijn tegen de kankercellen en de gezonde cellen niet aanvallen. Bortezomib (Velcade®) is een medicijn dat gericht is tegen het proteasoom, een eiwitcomplex dat zorgt voor de afbraak van eiwitten. Aangezien kankercellen veel meer eiwitten aanmaken en afbreken dan gezonde cellen, zal dit medicijn vooral kankercellen aanvallen. Dit medicijn wordt momenteel al succesvol gebruikt in de behandeling van volwassenen met bepaalde soorten kanker. 

De resultaten

Ondanks dat Bortezomib een veelbelovend medicijn is, kan er resistentie voor ontstaan. Om uit te zoeken hoe dit komt, is er onderzoek gedaan met 3 cellijnen die ongevoelig zijn voor Bortezomib. Hiermee is aangetoond dat er in deze cellen veranderingen zijn opgetreden aan  de plaats in het proteasoom waaraan Bortezomib normaal bindt, waardoor het niet meer kan binden en daarmee zijn werking niet meer kan uitvoeren. Door deze veranderingen in een deel van het proteasoom wordt de cel gedwongen meer van deze eiwitten aan te maken en er is dan ook  een zeer sterke verhoging van de hoeveelheid van deze eiwitten te zien in resistente cellen. 

Naast het onderzoek in de ongevoelige cellijnen is er ook onderzoek gedaan in cellen van patiënten met ALL. Hierin is aangetoond dat een lage hoeveelheid van bepaalde proteasoomeiwitten inderdaad gerelateerd is aan een betere werking van Bortezomib. Bovendien is er gevonden dat ongevoelige cellen gevoeliger gemaakt kunnen door combinatie met andere medicijnen of door het gebruik van nieuw ontwikkelde proteasoomremmers met een iets anders werkingsmechanisme. Hoe goed er voorspeld kan worden welke kinderen zullen reageren op een behandeling met Bortezomib zal moeten blijken uit de analyses van klinische studies, waarvan er een aantal zijn afgerond. 

Onderzoeksnummer: 51 
Centrum: VU medisch centrum Amsterdam 
Startjaar: 2009 
Looptijd: 5 jaar 
Totale kosten/bijdrage KiKa: € 214.024