Rol beenmerg in terugkeren van leukemie bij zuigelingen

De rol van het beenmerg in het terugkeren van leukemie bij zuigelingen

Samenvatting afgerond onderzoek
Met behulp van chemotherapie geneest ongeveer 80% van alle kinderen met acute lymfatische leukemie (ALL). Echter, deze behandelingen falen bij ongeveer 50% van de zuigelingen (kinderen jonger dan 1 jaar) met ALL. Hoewel de behandeling bij zuigelingen met ALL aanvankelijk effectief lijkt, blijkt de leukemie in veel van de gevallen zeer snel terug te keren (recidief).  Een aannemelijk mechanisme hiervoor is dat enkele leukemie cellen onopgemerkt de therapie kunnen overleven door zich diep in het beenmerg van de patiënt te verankeren en zich daar te verschuilen. Deze cellen kunnen vervolgens weer uitgroeien tot een volwaardige leukemie.

Niet alleen is het voor veel van de huidige medicijnen moeilijk het beenmerg te bereiken, maar tevens verschaft het beenmerg stimuli die de leukemie cel nog eens extra beschermt tegen die medicijnen die het wel bereikt. Daarom is er in deze studie gekeken naar de rol van het beenmerg in de ontwikkeling en handhaving van leukemie bij zuigelingen.

Dit is bestudeerd door middel van de zogenaamde ‘co-culture’ techniek, waarbij leukemie- en beenmergcellen samen gekweekt zijn en hun interacties geobserveerd werden. Dit leidde tot de ontdekking dat niet alle leukemiecellen zich hetzelfde gedragen. Sommige leukemiecellen hechten zich aan de beenmergcellen en andere doen dit niet. Het is zeer waarschijnlijk dat juist de cellen die in staat zijn om zich aan de beenmergcellen te hechten zich ook goed in het beenmerg van de patiënt zouden kunnen verschuilen en een recidief kunnen veroorzaken. Daarom is er uitgebreid onderzoek gedaan naar genen die specifiek actief zijn in deze hechtende cellen. Er werden meerdere genen gevonden die veel actiever leken te zijn in de hechtende cellen.

Door kritisch de resultaten te bekijken werd het echter duidelijk dat deze genen juist heel actief waren in de beenmergcellen en dat minimale besmetting van beenmergcellen tussen de leukemiecellen gigantische effecten op de onderzoeksresultaten hadden. Uit deze resultaten kunnen dus geen betrouwbare conclusies over genen in verschillende types leukemiecellen getrokken worden. Het is van belang om te realiseren dat ondanks dat de co-culture methode een waardevolle techniek is, minimale besmettingen de resultaten kunnen vertroebelen en dat daarom zorgvuldigheid tijdens het opzetten van experimenten en analyseren van onderzoeksresultaten essentieel is.

Onderzoeksnummer: 75
Centrum: Sophia Kinderziekenhuis – Erasmus MC Rotterdam
Startjaar: 2010 
Looptijd: 4 jaar
Totale kosten/bijdrage KiKa: € 488.000