Onderzoek naar leukemiecellen buiten beenmerg en bloed
Bij 20% van de kinderen met acute lymfatische leukemie (ALL) keert de ziekte terug, waarbij 40% van deze recidieven leukemiecellen betreft die zich buiten het beenmerg en bloed bevinden, zoals in het centraal zenuwstelsel of de testikels. Dit onderzoek richt zich op het begrijpen van de eigenschappen van deze leukemiecellen en het voorspellen van het risico op recidief buiten het beenmerg.
Over het onderzoek
In dit project is er gekeken naar de DNA profielen van leukemiecellen uit het beenmerg en het centraal zenuwstelsel. Hieruit bleek dat verschillende stukjes DNA afwijkend waren. Deze stukjes DNA zorgen voor de aanmaak van eiwitten die betrokken zijn bij o.a. de regulatie van celgroei en celdood of gerelateerd aan afweerreacties. Analyse van hersenvocht en beenmerg liet zien dat leukemiecellen in het hersenvocht verschillende markers inderdaad hoger tot expressie brachten dan leukemiecellen in het beenmerg. Kortom, leukemiecellen in het centraal zenuwstelsel zijn in meerdere opzichten anders dan leukemiecellen in het beenmerg.
Om te onderzoeken of kleine aantallen leukemiecellen uit het centraal zenuwstelsel ook al bij diagnose in het beenmerg aanwezig zijn, en daarmee een toekomstig centraal zenuwstelsel recidief kunnen veroorzaken, zijn er diagnostische beenmergmonsters geanalyseerd van een drietal patiëntengroepen: patiënten die uiteindelijk een centraal zenuwstelsel recidief ontwikkelden, patiënten die uiteindelijk een beenmerg recidief ontwikkelden, en patiënten die geen recidief kregen. Voor twee markers waren er subpopulaties aanwezig (>1%) in 55-85% van de patiënten met een centraal zenuwstelsel recidief, terwijl dergelijke subpopulaties in minder dan 25% van de patiënten met een beenmerg recidief of patiënten zonder recidief voorkwamen.
Het vervolg
De onderzoeksresultaten laten het eerste bewijs zien dat een subpopulatie van leukemiecellen met centraal zenuwstelsel kenmerken al aanwezig is bij diagnose. Dit suggereert dat detectie van dergelijke leukemiecellen prognostische waarde heeft voor een centraal zenuwstelsel recidief, en dat op basis van deze methode vroegtijdig patiënten kunnen worden geselecteerd voor therapie ter preventie van een dergelijk recidief. Een prospectieve studie wordt momenteel uitgevoerd om de prognostische waarde te bevestigen. Deze nieuwe prognostische markers kunnen niet alleen gebruikt worden voor diagnostische bepalingen voor centraal zenuwstelsel leukemie, maar kunnen ook dienen als interessant target voor behandeling strategieën in patiënten met een hoog risico voor centraal zenuwstelsel leukemie en als therapeutische interventie in geval van een centraal zenuwstelsel recidief.
Onderzoeksnummer: 54
Centrum: SKION
Startjaar: 2009
Looptijd: 4 jaar
Totale kosten/bijdrage KiKa: € 450.435
